Bebek nasıl olur?
Çocuğunuz 3 yaşına gelinceye kadar bu konuda soru sormuyorsa anlatmaya çalışmayın. Ancak soru sorarsa da olabildiğince basit ve kısa yanıtlar verin. Ancak 4-5 yaşına geldiği halde bu konuda size veya bir başkasına hiç soru sormamışsa konuyu siz açın. Soru sormuyor olması merak değildir. Sizlerden alacağı tepkiden çekiniyor olabilir.
3-5 yaş:
‘Bebekler nasıl oluşur biliyor musun?’ diye sormakla başlayabilirsiniz. Yanıt evet ise öncelikle ne bildiğini anlamaya çalışın. Nereden öğrendiğini sorgulamak ya da yargılar bir tonla konuşmak hemen bu konuyu kapatmak istemesine ve bir daha sizinle konuşmamasına neden olabilir. Öğrendiklerinin ne oranda doğru olduğunu anladıktan sonra anne ve babanın birbirlerini çok sevip sarılarak anne ve babanın tohumlarının bir araya geldiğini anlatabilirsiniz. Bu yaş grubunda vurgulanması gereken en önemli konu bebeğin oluşumunda babanın da bir rolü olduğudur. Birleşen tohumların anne karnında özel bir yuvada büyüdüğünü ve günü geldiğinde annenin bacaklarının arasından veya karnından çıktığını anlatabilirsiniz. Doğumun doğal bir olay olduğu da vurgulanması gereken diğer önemli bir noktadır.
5-6 yaş:
Bu yaşlarda verilmesi gereken bilgi döllenmenin birbirini seven bir kadınla erkek arasında olduğudur. Ansiklopedilerden resimler göstererek veya bilgi okuyarak ta anlatılanlar desteklenebilir.
7 yaş:
Sevişmenin sadece çocuk yapmak için yapılmadığı, aynı zamanda haz veren bir yanı olduğu vurgulanabilir. Daha ayrıntılı sorular gelirse çocuğun hemcinsi olan ebeveynin ya da bir aile büyüğünün yanıtlaması; hem çocuğun utanma duygusunu azaltmak hem de ebeveyni bile olsa karşı cinsten biriyle daha mesafeli ve ölçülü olabilmesini öğretebilmek açısından daha uygun olacaktır.
Mastürbasyon(özdoyum)
Bebekler bir yaşından itibaren bedenlerini keşfetme sürecinde dokunmaktan zevk aldıkları noktaları tesadüfen bulurlar ve bu duyu hoşlarına gittiğinden sürekli yapmaya başlarlar. Erkek çocuklar sürekli pipilerini çekiştirirken kız çocuklar yastığa/çarşafa sürtünürler. Bu davranışın cinsellikle hiçbir ilgisi yoktur. Hoşlarına giden ve anlamadıkları-kavrayamadıkları bir biçimde onları büyüklerin dünyasına yaklaştıran bir eylemdir sadece. Aileler genelde bu durumda büyük bir dehşete kapılırlar ve çocuklarının bu eylemi cinsel bir haz duyarak yaptığı sanısıyla yasaklamaya çalışırlar, kendilerini çaresiz hissederler, utanırlar.Kızmak, yasaklamak aslında davranışın daha da pekişmesini sağlarlar. Doğal olandan bu kadar dehşet duymak gereksizdir. Bu davranış karşısında ayıplamak veya pipin düşer/yara olur gibi şeyler söylemek dikkati o noktaya daha fazla çekmeye de neden olacaktır.
• Çocuğunuza onu gördüğünüzü ve bu yaptığının doğal olduğunu söyleyin, aksi takdirde ileride cinsellikle ilgili yoğun suçluluk, tiksinti duygularının ilk tohumları atılmış olur. Bu konuda onunla konuşarak yaşadığı hislerin doğal ve utanılacak şeyler olmadığını fark etmesini sağlamış olursunuz ve ilerleyen yaşlarında cinsel konularda merak ettiklerini size sorabilmesi için de önünü açmış olursunuz.
• 4 yaşından sonra bu bölgelerin özel ve kimseye gösterilmemesi gereken yerler olduğu ve herkesin önünde dokunmanın pek de hoş olmadığı, bu tür şeylerin yalnızken yapılabileceği anlatılabilir.
Çocuğunuz anlatmanıza rağmen mastürbasyonu herkesin içinde yapmaya devam ediyorsa, sürekli ve ne pahasına olursa olsun bu davranışı sergiliyorsa, mastürbasyon yaparken çevresinde olup bitenlerden kopuyorsa ve yaptıktan sonra uzunca bir süre bitkin oluyorsa bir uzmana danışmanız gerekmektedir.
Ayrıca bu yaşlardan başlayarak çocuğunuza bu özel bölgeler ondan başka kimsenin dokunmaması gerektiğini, buna asla izin vermemesi gerektiğini, kim olursa olsun böyle bir hareket yaptığının hemen bağırarak oradan uzaklaşması ve sizlere haber vermesi gerektiğini özellikle anlatın. Çocuğunuzun bu tatsız konuları duymak için çok küçük olduğunu düşünebilirsiniz; ancak unutmayın ki; cinsel istismar ve taciz daha çok ailedeki veya yakınlardaki kişilerden gelmekte ve 3-4 yaşından itibaren kız veya erkek tüm çocuklar ne yazık ki bu duruma maruz kalabilmektedirler.
Çocuğunuzun masumiyetini asıl zedeleyecek olan ona bunları anlatmanız değil, bu konuları bilemediği için bu durumlara maruz kalması ve ardından yaşayacağı kötü duygulardır.
Cinsel oyunlar
3-5 yaşlarından itibaren çocuklar cinsel içerikli oyunlar oynamaya başlarlar.
• Çocuklarınızı böyle bir oyun içinde gördüğünüzde asla kızmayın, cezalandırmayın, yargılamayın ve alay etmeyin.
• Durumu ciddiye alın ama gereğinden fazla değil.
• Her iki çocukla da konuşarak kuralı hatırlatın. ‘Dudaktan öpmek büyüklerin yapabileceği bir davranıştır. Şu anda bu davranış için izniniz yok. Bedeniniz ve duygularınız bu duruma henüz hazır değil.’ ‘Özel yerlere kimsenin dokunma izni yok. Özel yerlerimizi kimseye göstermiyoruz’’Merak ettiğiniz bir şey varsa bizlere sorabilirsiniz’
• Oyun anında yakalarsanız çok şaşkın veya felaket bir durummuş gibi davranmayın.
• Ancak çocuğunuzdan bir açıklama isteyin ve yaptığı açıklamayı dikkatle dinleyin.
• Çocukların açıklamalarını dinledikten ve gerekenleri söyledikten sonra oynayacakları ilginç bir etkinlik bulmaya çalışın.
• Bu olayı akşam veya bir başka zaman babaya, öbür çocuğun ailesine onların duyabileceği bir şekilde kesinlikle anlatmayın.
• Bu konuyu daha fazla uzatmayın, kurcalamayın ve karamsarlığa kapılmayın.
Oynadığı çocuk yaşça büyükse, oyun sırasında zorlama, tehdit varsa, çocuk o anda bu oyundan vazgeçmemek için çok direnirse ve her fırsatta bu oyunu tekrarlamak isterse bir uzmana başvurmanız yararlı olacaktır.
Anne-babayı cinsel ilişki sırasında görmek
Çocuklar anne babalarının ortak bir cinsel yaşamları olduğunu bilseler de bu olayı hangi yaşta olursa olsun görmemelidirler. Küçük yaştaki bir çocuk gördüğü şeyin kavga olduğunu, anne ve babasının birbirlerinin canını acıttığını düşünebilir. Hatta bu kavgadan kendini sorumlu hissedip kendilerini suçlayabilirler.
• Yatak odasının kapısını her zaman kapalı tutun ve çocuğunuza çalmadan girmemesini öğretin. Siz de onun odasına kapıyı çalarak ve izin alarak girin.
• Yatak odasının anne ve babaya ait bir yer olduğunu sık sık hatırlatın ve çocuğu yatağınıza almamaya gayret edin. Çocuğunuzun kişiliğine ne kadar saygı duyar, onun özerkliğini kabul ederseniz o da sizlerin mahremiyetine saygı duymayı o kadar çabuk öğrenecektir.
Bir şekilde çocuğunuz sizi ilişki sırasında gördüyse:
• Panik yapmadan hemen giyinin.
• İkiniz birlikte çocuğunuza yönelin.
• Onu azarlamayın, sakin bir sesle odanıza girerken kapıyı çalıp onay alması gerektiğini hatırlatın.
• Gerçek dışı açıklamalar yapmaktan kaçının. ‘Burada olmaman gerekirdi.’ ‘Yeterince önlem almamışız’’Bazı zamanlar anne-babalar sevgilerini anlatmak için birbirlerine sarılırlar. Bu sadece büyüklerin yapma izni olan bir davranış’
• Bunları söylemekle birlikte özür dilemeyin.
• Gördüklerinin kavga olmadığını, birbirinize zarar vermediğinizi anlatın.
Çıplaklık
2 yaşından itibaren çocuğun anne- babasını çıplak görmesi çok uygun olmayacaktır. Ebeveynlerini çıplak gören çocuk kendini güçsüz hissedebilir. Ayrıca çocuğun hayal gücü açısından da zararlı olabilir.
Bu nedenle oda kapısını çalmak, özel hayata saygılı olmak, banyo-tuvalet kapısını kapatmak öğretilmeye başlanabilir. Çocuğun mahremiyetine- utanma duygusuna saygı duyulmalıdır. Banyo-tuvalet dışında büyüklerin çıplak dolaşması uygun olmayacaktır.
5 yaşından sonra çocuğunuzu yıkarken onun da iç çamaşırının üstünde tutması daha iyi olur. Elbette istisnalar olabilir. Hastalık durumlarında da anne- babanın ve doktor- hemşire gibi sağlıkla ilgili kişilerin bakmasına izin vermeleri gerektiğini konuşmak gerekebilir.
Ebeveynle yakınlaşmak
3-6 yaş arası çocuklar karşı cinsten ebeveynine aşık olurlar, onunla evlenmeyi düşünürler ve hemcinsi olan ebeveyni rakip olarak görmeye başlarlar.
• Bu tür yakınlaşmaları fark ettiğiniz andan itibaren çocuğunuzu incitmeden, itmeden anne/baba ile çocuk arasında evlenmenin yasak olduğunu anlatın. Bu yakınlaşmaları masumane görerek izin vermek, hatta bunlardan hoşlanır olmak çocuğun hemcinsi ebeveyni ortadan kaldırması için bir nedeni olduğunu düşünmesine neden olabilir.
Elbette çocuğunuzu öpecek, sevecek, kucaklayacaksınız. Bu yakınlaşma doğal bir süreçtir; çocuğa sadece böyle bir şeyin ( büyüğüyle evlenmek gibi) olamayacağını anlatmak gerekli; yoksa onu hiçbir şekilde sevginizden mahrum etmeyecek ve onun sevgisini geri çevirmeyeceksiniz.
Doğru sınırlar koyduğunuzda çocuğunuz da rahatlayacak, sizlere güven duyacak ve anne-babanın yerini kafasında daha da netleştirmiş olacaktır.
Hiçbir şey olmuyor, olanları fark etmiyor gibi davranırsanız çocuk arzularının kabul gördüğünü düşünebilir ve dikkatinizi çekmek için her yola başvurabilir.
• ‘Beni çok sevdiğini biliyorum, ama beni dudağımdan ancak hayatımın kadını(erkeği) öpebilir’ ‘Benim kocam(karım) olamazsın. Benim içim çocuğum olarak çok değerli ve biriciksin. Çocuğum olarak seni başka türlü ve çok seviyorum’’Büyüyünce senin de karın/kocan olacak, o zaman sen de bu duyguları yaşayacaksın’ tarzı yapacağınız konuşmalar her ikinize de iyi gelecektir.
• Bunlara rağmen çocuğunuz sizi dudağınızdan öpmeye niyetlenirse veya büyüklerinkine benzer yakınlaşmalar gösterirse her defasında yumuşak bir tonda yasağı hatırlatın. Şefkatle yasağı hatırlatın, asla kızmayın ve ceza vermeyin. Bu hatırlatma sonrasında onunla bir oyun oynayın.
• Çocuğunuzun büyümesiyle gurur duyduğunuzu ona anlatın.’Artık büyüdün, bana olan sevgini sadece okşama ile değil, söz ve davranışlarından da anlayabilirim’
Cinsel kimlik
3 yaşlarından itibaren çocuklar cinsiyetlerinin ve farklı bir cinsiyetin varlığının farkına varmaya başlarlar. Kızlar olay zincirine, detaylara, yaşananlara ve duygulara daha fazla önem verirken erkek çocuklar için hareket daha önemlidir, duygularını olaylara yansıtmayı çok fazla tercih etmezler. Kızlar bebek, makyaj malzemelerini tercih ederken; erkekler ilgi çekici, sıra dışı işlere daha meraklıdırlar. Elbette bunlar sınırları çok net konular değildir. Top, araba oynamayı seven kızlar olduğu gibi yemek yapmayı, baleyi seven erkek çocuklar da olabilir.
Bazı erkek çocukların kızlarla oynamayı tercih etmeleri, kız oyunlarından hoşlanmaları aileyi dehşete düşürür. Kız çocuklarının erkek gibi davranması toplumuzda nedense daha hafife alınırken kız gibi davranan erkek çocuk büyük bir sorun olabilmektedir. Bu durumlarda öncelikle aile içi dengelere göz atmak gerekir. Ailede anne ve babanın rolleri değişmişse, erkek çocuk babayı pasif, anneyi otorite gibi algılıyorsa kafası karışabilir. Çok ilgisiz, model olamayan ya da fazlasıyla diktatör, fikirlerini sürekli empoze etmeye çalışan, aşırı zorlayıcı, yargılayıcı babalar da erkek çocukların cinsel kimlikleri üzerinde etkili olabilirler.
Babanın erkek çocuğuyla geçirdiği zamanı arttırması, ona model, örnek olmaya çalışması etkili olabilir. Ayrıca çocuğa o şekilde davranmamasını söylemek, kızmak çocuğun içine kapanmasına, kendisini aşağılık, beğenilmeyen biri gibi hissetmesine neden olabilir.
Ne zaman bu konunun üzerinde duralım?
Çocuk kendi cinsiyetinden hiç memnun değilse, karşı cinsten olmayı sık sık dile getiriyor ve hatta diliyorsa, karşı cinsten olduğunu iddia ediyorsa bu konunun üzerinde durmak gerekir. Öncelikle anne-babanın profesyonel birine danışarak durumu anlatmaları gerekir. Sadece çocukla görüşülmesi ve bu duruma tedavi edilmesi gereken bir hastalıkmış gibi yaklaşılması çocuğun cinsel ve hatta kişisel gelişimi için çok zararlı olacaktır.
Nelere dikkat edelim?
Tabanca ile oynayarak erkek, bebekle oynayarak kız olunmaz. Kendinden memnun çocuklar anne-babanın onlardan memnun olduğu çocuklar arasından çıkar. Sürekli eleştirerek özgüvenini yıkmak hem çocuğunuzu hem sizi üzer, yaralar.