Atılganlık; karşılıklı ilişkilerde eşitliği gözeterek ve gereksiz endişelerden arınmış bir şekilde kendi çıkarları doğrultusunda hareket edebilmek, kendini savunabilmek, duygularını rahatça ve dürüstçe ifade edebilmek ve başkalarının haklarını çiğnemeden kendi haklarını kullanabilmek demektir.
Atılgan davranışları, çekingen ve saldırgan davranışlardan ayırt etmek çok önemlidir. Çekingen kişiler; hayır diyemeyen, istemediği durumlarla karşı karşıya kaldıklarında tepki veremeyen, başkalarının yerine de sorumluluk üstlenmek durumunda kalabilen, yaşamının kontrolünü elinde tutmayı, hakkını korumayı başaramayan kişilerdir. Saldırgan kişiler ise; haklarını savunurken karşısındakini incitir, karşısındakini haklarını dikkate almaz, duygularını önemsemez. Atılgan kişiler; ilişkilerde eşitliği gözetirler, kendilerini savunabilir, hayır diyebilir ve kişisel sınırlarını koyabilirler. Duygularını dürüstçe ve rahatlıkla ifade edebilirler. Başkalarının haklarını çiğnemeden kendi haklarını savunmayı bilirler. Kendi yaşamlarıyla ilgili kararlar alabilir, inisiyatif kullanabilir, belirledikleri hedeflere ulaşmak için çaba harcayabilirler. İnsanlardan yardım istemeyi bilirler ve yardım edebilme konusunda da beceriklidirler.
Atılgan mesajların verilmesinde sözlü mesajların yanında göz teması, ses tonu, akıcılık, vücut duruşu, yüz ifadesi, el ve vücut hareketleri, jest ve mimikler, mesafe, zamanlama ve dinleme gibi öğelerden de yararlanılır.
Neden insanlar atılgan davranışlarda bulunmazlar?
Atılgan olmaya hakları olduğuna inanmazlar. Atılgan olmaktan kaygı-endişe duyarlar. Atılgan davrandıklarından toplum tarafından olumsuz olarak yargılanacaklarını düşünürler. Atılgan davranışlar gösterdiklerinde başkalarını kıracaklarını-inciteceklerini zannederler. Kendilerini etkin bir şekilde ifade edebilme becerilerinden yoksundurlar. Ne zaman atılgan davranacaklarını bilemezler. Atılgan davranışları pekiştirilmediği için motivasyon eksikliği olabilir.
Atılganlık; ilişkileri daha yapıcı ve olumlu hala getirir, kişinin başkaları üzerinde olumlu etki bırakmasını sağlar, kendine güveni, benlik saygısını arttırır, çevresindekiler o kişiye daha çok saygı duymaya başlar, kişiye yaşamını kontrol edebildiği duygusunu verir, kişiye yaşam beklentilerini gerçekleştirebilme şansı verir, kişinin karar verme-inisiyatif alma yeteneğini geliştirir.
Atılganlık öğrenilen ve geliştirilen bir beceridir. Atılganca davranmayı, atılganca yaşamayı bilmek-öğrenmek yaşamı kolaylaştırır-güzelleştirir.