Evlilik ve Çatışmalar – Özlem Mestçioğlu

Evlilik; iki yabancı insanın farklı değerler, farklı kültürel yapılarla iki ayrı aile öyküsüyle bir araya geldikleri ve kendilerini yeniden tanımladıkları yeni ve özel bir yapıdır.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ

EVLENMEDEN ÖNCE:

Evliliğin ne anlama geldiğini,evlilikte benimsenen rollerin neler olduğunu bilmeden evlilik kararı almak

Kendi değerler sistemini oluşturmadan,henüz yalnız yaşamayı öğrenmeden ailenin empoze ettiği değerler bütününe dayanarak evlenmek

Birey olmadan, hak ve sorumlulukların yeterince ayırdına varamadan , kim olduğunu, ne istediğini bilemeden kendini evlilik kurumu içinde bulmak

Karşı cinsi yeterince tanımadan evlenmek

İnsanlarla değil imajlarla evlenmek

evlilik sürecinde çatışma yaşanmasına neden olabilir

EVLİLİK İLİŞKİLERİ

Mutlu evlilik,

Çaba

Emek

Uzlaşma

Sabır

Özveri

ürünü olarak gelişir ve sürekli sulanıp beslenirse o şekilde devam edebilir.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ

Eş seçiminde;

Fiziksel çekicilik,

Toplumsal statü,

Gelir düzeyi,

Benzerlikler- bazen de zıtlıklar,

Toplum içindeki davranışlar,

İyi bir ebeveyn olup olamayacağı,

Aile yapısı,

Kültürel yapı,

EVLİLİK İLİŞKİLERİ

Eş seçiminde;

Toplumsal saygınlık,

Dini inançlar,

Politik görüşler,

Ortak zevkler,

Benzer bakış açıları ve değer yargıları,

Ailelerin verdiği kararlar,

Bir anda aşık olmak

gibi etmenler rol oynar.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ

Evlilik yaşamının ne getireceğini bilen,

Evlilikten korkmayan,sorumluluk sahibi,kendini tanıyan,

Yaşamdan ne istediğini bilen,

Hayalleri-hedefleri olan,

Eğitim ve sosyokültürel düzeyi benzerlik gösteren,

Ekonomik bağımsızlığı olan,

Beklentileri konusunda belli netlikleri olmakla birlikte esneme kapasitesi de olan

Sosyal yönü bulunan

kişiler evliliğe daha uygun adaylardır

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
SAĞLIKLI EVLİLİKTE :

Uyum

Karşılıklı denge

Kabullenme-saygı gösterme

Paylaşım-dayanışma

Çocuk yetiştirme konusunda ortak niyet-istek

Çatışma çözme ve uzlaşma becerilerine sahip olma

Empatik yaklaşım

Destekleyici-tamamlayıcı çaba

Birbiriyle ölçülü bağlar kurma

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
SAĞLIKLI EVLİLİKTE

Birlikte keyif alarak zaman geçirebilecek ortak ilgi alanları , arkadaş çevresi oluştururken ben olmayı unutmamak

Sürekli birlikte olmaya, her konuda aynı düşünmeye ve hissetmeye eşini ve kendini zorlamamak

Birbirlerinin kişisel gelişimini engellememek

Ortak geçirilen zamanlarda birbirlerinin tercihlerini dikkate almak

Farklılıkları ilişkide bir renk-çeşit ve zenginlik olarak görebilmek

Başka ilişkileri(arkadaş;akraba)evlilik için tehdit gibi algılamamak

Esnek olmak

EVLİLİK İLİŞKİLERİ

Evlilik öncesinde çiftler oldukça hoşgörülüdür, birbirlerinin hatalarını görmezler

Evlendikten kısa bir süre sonra eşlerinin hatalarını görmeye başlar

İlk günlerde incitmemek adına birbirlerine söylemezler

İlerleyen aylarda giderek artan öfke ve kırgınlıklar çatışmalara,

Son dönemlerde ise kopmalara-yabancılaşmalara neden olur.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Nedenleri

İçsel çatışmalarını çözememiş olmak

Eş rolü: Geçmiş yaşantıdaki olumsuz ilişkilerin hayal kırıklarını tamir etmek amacı güdülür.

Ayna rolü: Eşinin hayalindeki kişi olmasını ister ve o davranışları ondan bekler.

İdeal ben rolü: Kendi gerçekleştiremediği idealleri, hayalleri eşinin gerçekleştirmesi beklentisi içindedir.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Nedenleri

İçsel çatışmalarını çözememiş olmak

Negatif ben rolü: Kendinde beğenmediği tehlikeli dürtüleri, kendi hak ettiğine inandığı cezaları eşine yükler veya kendi olumsuz yönlerini eşinin gönüllü olarak sırtlanmasını ister ve böylece kendini güçlü hissetmeye çalışır(günah keçisi)

Yoldaş rolü: Sürekli çevresiyle savaş halindedir ve bu savaşta eşinin de kendisine eşlik etmesini ister.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Nedenleri

Güç çatışmaları

Eşler hangi kurallara uyacak?

Kuralları kim koyacak?

Birbiriyle tutarsız olan kararlar konusunda nasıl davranılacak?

Güç mücadelesinde eşler kuralları kimin koyması üzerinde yoğunlaştıklarında, her ikisi de temel hak ve özgürlüklerinin çiğnendiğini duygusuna kapılabilir.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMA NEDENLERİ

Eşler arası iletişim kopuklukları

Yargılayan mesajlar: Savunuculuğu arttırır, özgüveni zayıflatır.Eleştirme, isim takma, suçlama, sorgulama, övme

Kontrol eden mesajlar: Eşine aldırmaz, onu sorumsuz, beceriksiz bulur ve kontrol edilme gereksinimi olduğunu düşünür. Diğer eş genelde boyun eğer. Karşılıklı mesafe artar, özgüven zayıflar. Yöneten, hükmeden, uyaran, tehdit eden, cezalandıran, vaaz veren, ahlak dersi veren

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Nedenleri

Eşler arası iletişim kopuklukları

Nötr mesajlar: Duygudan yoksun mesajlar, eş kendini dışlanmış-istenmiyor-değer verilmiyor olarak hisseder. Konudan uzaklaşmak,konuyu saptırmak,telaş içinde yanıtlamak, aldırmamak, baştan savmak.

Üstünlük taslayan mesajlar: Karşısındaki eş kendini beceriksiz, güçsüz hisseder ve sorunları hiçbir zaman çözemeyeceğini düşünür. Öğüt vermek, davranışlara anlam yüklemek

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Nedenleri

Eşler arası iletişim kopuklukları

Kesin mesajlar: -meli, -mali tarzı. Karşısındaki kişinin farklılıklarına dikkat etmeden, onun yanlışlarını vurgulayan yaklaşım. Eşin duygularını köreltir ve duygusal açıdan aç ve korumasız bırakır. Amaç, ne olursa olsun tartışmayı kazanmaktır. İkna edici, nutuk çeken, tartışan

Stratejik mesajlar: Gizli amaç güden mesajlar. Eş bunu fark eder ve tepki verirse genelde dışlanır. Sözlü ve/veya sözsüz manipülasyon

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMA NEDENLERİ

Aile büyükleri

Eşin ailesine karşı mesafeli, sevecen ve saygılı tutum

Eşe ailesini kötülememek. Kişi ailesini olumsuz yanlarını bilse de bunları eşinden duymak istemez.

Eş ve aile arasında dengeleyici unsur olup eşe ailesi, ailesine eş hakkında olumsuz konuşma hakkı vermemeye çalışmak

Aile büyüklerinin ev içi sorunlara olabildiğince az müdahale etmesini sağlamak

Gerçek yuvanın artık eşle kurulan yuva olduğunun bilincine varmak

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMA NEDENLERİ

Kişisel Geçmiş

Evlilik öncesi yaşananlarla ilgili eşe bilgi vermek elbette gerekli, bu tür bilgileri bir başkasından duyması ya da ilerleyen zamanda farklı şekillerde öğrenmesi ilişki açısından çok daha zedeleyici olacaktır.

Tüm ayrıntıları, özellikle de duygusallıkları anlatmak sıkıntı yaratabilir

Eşler geçmişin geride kaldığını ve bugünün yaşandığını ve birbirlerini tercih etmiş olduklarını her zaman hatırlamak durumundadırlar

Geçmişte yaşananlardan dolayı eşini yargılamak, suçlamak, eleştirmek, şüphe duymak ve geçmişini yok saymasını-silmesini istemek ilişkiyi ciddi biçimde zedeleyecektir.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMA NEDENLERİ

Evlilikle ilgili gerçekçi olmayan beklentiler

Cinsel uyumsuzluk

Rol karmaşaları

Alkol, kumar, madde kullanımı

Aile içi şiddet

Maddi sorunlar

Sadakatsizlik

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
EŞLERİN TALEPLERİ

“İhtiyaçlarım ben söylemeden fark et ve karşıla”

“Sürekli yanımda ol, benden başka bir şeye ilgi gösterme”

“Özel bir şey yapmama gerek kalmadan olduğum gibi her halimle beni kabul et-sev-terk etme”

“Sensiz yaşayamam”

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletişimsizliğin Nedenleri

Her türlü iletişim kurma çabasının tartışma, öfke ve bazen şiddetle sonuçlanması

İletişimin sonunda uzlaşma olacağı beklentisi. Oysa, iletişimin amacı eşlerin birbirini anlaması ve paylaşmaktır. Anlayabilmenin ön koşulu da dinlemektir. Uzlaşma daha ileriki aşamalarda sağlanabilecek bir durumdur.

Eşlerin birbirlerini çok iyi tanıdıklarını zannetmesi

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
TEMEL İLETİŞİM HATALARI

Yıkıcı eleştiri

Genelleme

Akıldan geçenleri okuma ve yıkıcı niyet getirme

Sürekli geçmişi dillendirme

Kendini sürekli haklı eşini sürekli haksız bulma

İşi yokuşa süren ifadeler

Kendi davranışlarının sorumluluğunu üzerine almama

Mantığı silah olarak kullanma

Eşlerden birinin terapist gibi davranması

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Türleri

Aktif çatışma

Her iki taraf da birbirini dinlemeden sadece kendi derdini anlatmaya yönelik olarak konuşurlar, birbirini suçlar, eleştirirler ve bir sonuca varamazlar.

Pasif çatışma

Eşlerden biri ya da ikisi tartışmaya devam etmez ve küser.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Türleri

Varoluş çatışması

Eş karşısındakinin sözlerini yanlış anlar veya tamamen farklı bir tepki verir. Kişinin dikkati kendisine yönelmiştir.

Tümden reddetme

Kendine yöneltilen her şeyi reddetmek ve tamamen aksi bir görüşü savunmak. (En, hep,hiç cümleleri)

Önyargılı çatışma (Ben kararımı çoktan verdim..)

Yoğunluk çatışması (Haklısın ama…)

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışma Türleri

Kısmi algılama çatışması (Bunu da mı demiştin…)

Söylenen cümlenin sadece kendi işine gelen kısmını aklında tutup onun üzerinden düşünce üretme, yargıya varma ve karşı taraftan beklenti oluşturma

Alıkoyma çatışması (Anlatamadım galiba..)

Kendine verilen mesajı 3. kişiye farklı bir şekilde iletme.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
Çatışmayı Ele Alma Türleri

Uyma: Bir tarafın kendi isteklerini yok sayarak karşı tarafın isteklerini yerine getirmesi

Uzlaşma: Eşlerden birinin diğerinin isteklerinin bir kısmını karşılayabilmek için kendi isteklerinin bir kısmından vazgeçmesi(orta yol bulma çabası)

İşbirliği: Tarafların hem kendi hem de karşı tarafın isteklerini tümüyle karşılayabilmek için birlikte çaba göstermeleri

İlgisiz kalma: Tarafların soruna veya karşı tarafın isteklerine ilgisiz kalması

Zorlama: Eşlerden birinin diğerini kendi isteğinin olması yönünde zorlaması

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletişim Becerileri

Saygı duymak

İnsana insan olduğu için değer vermek. Gerçekten de öyle hissetmek ve duygularına uygun şekilde davranmak

Empatik anlayışla yaklaşabilmek

Karşısındaki kişinin duygularını-düşüncelerini anlamaya çalışmak, kendini onun yerine koyarak onun bakış açısını kavramaya çalışmak. Onunla aynı duyguları paylaşmak, hak vermek gerekmez.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletişim Becerileri

Etkili dinlemek

Eşe karşı önyargılı olmak

Yorgun, mutsuz, kızgın olmak

Eşten çekinmek, korkmak

Eşin söylediklerini seçerek dinlemek

Bir konuya saplanıp kalmak

Dinlemek yerine kendi söyleyecekleriyle meşgul olmak

Kendi düşüncelerinin eşininkilerden daha önemli olduğuna inanmak

Dinlemiş gibi görünüp başka şeyler düşünüyor olmak

Bu tavırlar etkili dinlemeye engel olur ve eşler arasında iletişimin önündeki engellerden biridir.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletişim Becerileri

Uygun bir biçimde kendini açmak

Sadece bir eşin paylaşımlarda bulunup diğerinin sessiz kalması bir süre sonra iletişimi kesintiye uğratır. Kendini açma yani duygu-düşüncelerini, kendiyle ilgili bilgileri paylaşma eşleri birbirine daha da yaklaştırır. Birbirlerine karşı güvenleri artar ve birbirlerinin istediklerini-istemediklerini akıl yürüterek değil de bizzat karşısındakinin ağzından duyarak öğrenmiş olurlar ve daha az sorun yaşarlar.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletişim Becerileri

Ben dili ile konuşmak

Ben diliyle kendi duygularınızı açık ve net olarak ifade edebilirken, sen dili suçlayıcı, küçümseyici ve karşı tarafta savunma dürtüsü uyandıran bir konuşma biçimidir.

Atılgan davranışlarda bulunmak

Evlilik ilişkisinde atılgan davranışlar sergilenmezse eşler birbirini tanıyamaz, nelerden hoşlanıp nelerden hoşlanmadıklarını bilemezler.

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletişim Becerileri

Saydam olmak

Maske takmadan davranmak.

Duruma uygun davranmak.

Saydamlıkla saygısızlığı birbirine karıştırmamak

Sözel olmayan davranışlarla sözel davranışların uyumlu olması

Sözel olmayan mesajla sözel olan mesaj çelişiyorsa sözel olmayana inanılır. Ancak bu çelişki eşlerin birbirine olan güvenini azaltır, birbirlerini daha az anlamalarına yol açar.

Somut konuşmak ve “tam ve tek mesaj” yollamak

Açık, anlaşılır, kişinin kendi duygularını tanımlayan mesaj vermek

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletİşİm HatalarInIn Çözümünde

Yıkıcı eleştirileri yapıcıya dönüştürmek

Genelleme yerine özgül ifadeler kullanmak

Eşlerin kendi davranışlarıyla ilgili sorumluluk almalarını sağlamak

Eşlerin duygularını dile getirmesini teşvik etmek

İşi yokuşa sürmek yerine olumlu davranışları görmeye ve bugüne odaklanmaya teşvik etmek

Eşinizin zihnini okumaktan, yorum yapmaktan vazgeçmek

Sessizliği silah olarak kullanmamak

Üçgenler yaratmamak

Pasif-agresif tutumlardan kaçınmak

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
İletİşİm HatalarInIn Çözümünde

ELEŞTİRİ

Kişilik özellikleri hedef almadan

Davranışa yönelik

Yalnızken

Önce olumlu yanlardan söz ederek

Yıkmaya değil yapmayı- çözüm bulmayı hedefler nitelikte

Emir değil rica formatında

Eleştiride bulunmak

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMAYI ÇÖZERKEN…

Çatışma yaratan durumun istek mi gereksinim olduğuna karar verin.

Uygun bir ortamda bir araya gelmeye çalışın

Çatışma nedenlerini her iki tarafın da doğru anladığından emin olun

Geçmişten çok gelecek üzerinde yoğunlaşın

Kısa vadede hemen çözüm beklemeyin, sabırlı olun

Olabildiğince kişilikler üzerinde değil,sorun üzerinde konuşmaya çalışın

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMAYI ÇÖZERKEN…

Sorunu çözmek yerine tartışmayı uzatacak tutumlara girmeyin

Her defasında bir konu üzerinde durmaya çalışın

Aynı anda sinirli olmamaya gayret edin

Başka kişilerden hakemlik yapmasını talep etmeyin

Eleştirilerinizi yumuşatın

Gerektiği zaman özür dilemeyi bilin

Susarak, yok sayarak, dinlemiyor gibi yaparak sorundan uzaklaşmayın

EVLİLİK İLİŞKİLERİ
ÇATIŞMAYI ÇÖZERKEN…

Savaşta olmadığınızı hatırlayarak kazanma mücadelesinden vazgeçerek uzlaşma veya işbirliği yollarını tercih edin

Güç ve otorite savaşına girmeyin

Anne-babaları olabildiğince çatışmaların uzağında tutun

Eşinizin en duyarlı olduğu konularda ona yüklenmeyin

Önemli olan “haklı olmak” değil “mutlu olmak” tır